Anahtar Kelime Oluşturma
Arama motorlarında aramaya başlanmadan önce araştırılacak olan konuyla ilgili anahtar kelimelerin belirlenmesi ve bu kelime veya kelimelerin kullanılması istenilen sonuca en yakın bilginin karşımıza çıkmasında önemlidir. Anahtar kelime oluşturabilmek için araştırma yapılan konuyla ilgili bilgi sahibi olmak gerekir. Bunun için bir ön araştırma yapmak faydalı olacaktır. Bu konuda ansiklopediler ve sözlükler ilk başvurulacak kaynaklardır. Araştırma yaptığımız herhangi bir konuyla ilgili terimlerin anlamlarını bilmek, eş anlamlı veya zıt anlamlı sözcüklerin tespitini yapabilmek, konu hakkında genel bilgi sahibi olmak… anahtar kelime oluştururken faydalı olacaktır. Tüm bu araştırmalardan sonra anahtar kelimemizi oluşturacak sözcükleri tespit eder ve listeleriz, eş anlamlı sözcükleri ve ilişkili sözcükleri tespit ederiz, sözcüklerin tekil ve çoğul hallerini yazarız ve daha sonra da hangi sözcüklerin konumuzu daha iyi tanımladığını tespit edip aramamıza başlarız. Örneğin; “otomobil ve tasarım” sözcüklerini kapsayan bir konuda arama yapacaksak anahtar kelimelerimizi oluşturacak sözcükleri şöyle sıralayabiliriz: “araba, arabalar, otomobil, otomobiller, taşıt, taşıtlar, tasarım, model, dizayn” vb. gibi.
Basit Arama
Web ortamında tek bir arama ipucu (anahtar kelime, eser adı, yazar adı vb.) girilerek yapılan genel arama türüdür. Bu tür aramalarda çok fazla sayıda sonuçla karşılaşılır. Örnekle inceleyecek olursak; 15.05.2012 tarihinde Google.com arama motorunda “bilgi kulübü” anahtar kelimesiyle yaptığımız basit aramanın sonucunda 7 milyonun üzerinde web sayfası bulunmuştur.
Detaylı Arama
Birden fazla arama ipucunun aynı aramada kullanıldığı ve uzman arama bilgisinin gerektiği geniş aramalardır. Daha az sayıda ve daha nitelikli bilgiye erişim için detaylı arama özelliği tercih edilebilir. Detaylı arama kısmında; ülke, dil, bölge, dosya türü, tarih vb. alanları belirleyebilirsiniz ve daha özel aramalar (boole işleçleri, arama işleçleri vb. kullanarak) yapabilirsiniz. Detaylı arama yaparken kullanılan diğer yöntemler ise özel işleçlerdir. Bu işleçler ve özellikleri ise şöyledir:
Boole İşleçleri
Bir İngiliz matematikçisi olan Boole’un ismiyle anılan bağlaçlar, anahtar sözcükler arasında ilişki kurarak tarama yapmanızı sağlarlar. Bunun için arama motorlarında yer alan bazı bağlaç ve sembolleri kullanmanız gerekir. Bunlar; ve – AND, veya – OR, değil – NOT kelimeleridir.
AND: Bir taramayı daraltmak için kullanılır. En az iki sözcük kullanılarak yapılan taramalarda sözcükler arasında bağlantı kurması için bu işleç kullanılır. Tarama sonucunda her iki kavramı birden içeren kaynaklara erişilir. Sözcüklerden yalnızca birini içeren belgeler bulunmayacağı için bunu yapmak aramayı daraltır. Örneğin; “kütüphane AND araştırma” dediğimizde “kütüphane” ve “araştırma” sözcüklerinin birlikte kullanıldığı sayfalar gelecektir tarama sonuçlarımızda.
OR: Bir taramayı genişletmek için kullanılır. Sözcüklerin hem bir arada hem de ayrı ayrı bulunduğu tüm kaynaklara erişilir. Örneğin; “kütüphane OR araştırma” dediğimizde “kütüphane” ve “araştırma” sözcüklerinin hem birlikte hem de ayrı ayrı kullanıldığı sayfalar gelecektir tarama sonuçlarımızda.
NOT: Taramalarda bir kavramı kapsam dışı bırakmak için kullanılır. Örneğin; “kütüphane NOT araştırma” dediğimizde “kütüphane” sözcüğünü içeren ancak “araştırma” sözcüğünü içermeyen sayfalar gelecektir.
Arama İşleçleri
Yaptığımız taramaları genişletmeye veya daraltmaya yarayan işleçlerdir. Bu işleçler ve özellikleri ise şöyledir:
Artı (+) ve Eksi (-) işleçleri: + işareti ile AND bağlacı aynı anlamda kullanılır. Anahtar sözcükler arasına + işaretleri koyduğunuzda, arama motorları iki sözcüğü birden içeren kaynaklara ulaşır. – işareti ise, NOT bağlacıyla aynı anlamda kullanılır. Sözcükler arasına – işaretini koyduğunuzda da, arama motorları önüne – işaretini koyduğunuz sözcüğü kapsam dışı bırakır.
Yıldız – Kesme (*) işareti: Taramalarda aynı sözcükten türetilen tüm diğer sözcüklere erişmenizi sağlar. Herhangi bir harfin yerine geçecek şekilde de kullanılır. Örneğin; “kütüphane*” yazdığımızda “kütüphaneler, kütüphanecilik, kütüphaneciler” vb. kelimelerinin geçtiği sayfalarda gelecektir.
Tırnak – Yakınlık (“”) işareti: Birden fazla sözcüğü kullanarak, yani sözcük gruplarıyla tarama yaparken kullanılır. Yan yana geçmesini istediğimiz cümleyi “ ” (tırnak) işareti içinde yazarak tarama yapabiliriz. Böylece arama motoruna yalnızca verdiğimiz düzen içinde arama yapmasını ve o sözcüklerin yan yana geçtiği kaynaklara erişmesini istediğimizi söylemiş oluruz. Böylece yaptığımız taramayı daraltmış oluruz. Örneğin “bilgi okuryazarlığı” şeklinde yazılan bir sorgu ‘bilgi’ ve ‘okuryazar’ sözcüklerini yazıldığı gibi içeren sayfaları getirecektir.
Halkla İlişkiler ve İletişim 